Iberyjska partia szachów
Rok 1492 był rokiem obfitującym w znaczące wydarzenia historyczne. Wtedy właśnie Krzysztof Kolumb wyruszył na zachód, by odnaleźć oceaniczną drogę do Indii. Zamiast tego odkrył zupełnie nowy, nieznany wcześniej kontynent. Zanim jednak wielki odkrywca wsiadł na pokład swojego flagowego okrętu, był świadkiem innego przełomowego wydarzenia: wojska królowej Izabeli i Króla Ferdynanda zajęły Grenadę. W ten sposób po ośmiuset latach padł ostatni punkt oporu Maurów na Półwyspie Iberyjskim, a jednocześnie – z połączonych sojuszem królestw Kastylii i Aragonii - wyłoniła się na mapie Europy silna i zjednoczona Hiszpania.
Półwysep Iberyjski swoim kształtem przypomina kwadrat. Przy odrobinie wyobraźni moglibyśmy uznać, że jest to plansza do gry w szachy - plansza po której w XV wieku poruszają się najróżniejsze figury. Na północy ustawione są piony „białe” – symbolizujące niewielkie królestwa europejskie – m.in. Kastylię i Aragonię, na południu od ośmiu już wieków dominuj piony „czarne” – Maurowie, którzy przybyli tu z rejonów północnej Afryki. Oba kolory figur mają ten sam cel – wyeliminować przeciwnika i przejąć kontrolę nad planszą.
Idźmy dalej – na iberyjskiej planszy mamy więc królów, skoczków, mamy gońców, mamy strzeliste wieże i zwykłe piony. Jedyna różnica polega na tym, że w tej rozgrywce czasem „białe” by osiągnąć cel biją inne „białe”, a „czarne” – „czarne”.
Iwona Borawska: – Witam wszystkich Państwa i Pana Romana Warszewskiego w naszym studiu.
Roman Warszewski:- Witam Panią Redaktor, witam Państwa.
IB: – Dziennikarz, pisarz, podróżnik. Tak sobie dzisiaj pomyślałam, że gdyby chcieć mieć wszystkie Pana książki, a ja prawie wszystkie mam, to trzeba mieć osobną półkę (…).
RW: – Ale w sumie nie aż tak dużą…
IB: – Ojoj, no sporo się już tego nazbierało i z podróży, i literackich, i takich dziennikarskich. I aż siedem z tego cyklu, o którym dzisiaj będziemy mówić, czyli z serii Historyczne Bitwy wydawnictwa Bellona. Tak jak mówię, jest ich aż siedem. A oto przed nami najnowszy tom, czyli „Grenada 1492”.
RW: – Tak, ta książka powinna, pod względem chronologicznym, być pierwsza w tym cyklu siedmiu (…) książek. A jest ostatnia.
IB: – No, ale Pan jako podróżnik, najpierw nas zabierał w różne bardzo egzotyczne miejsca. A więc byliśmy w Vilcabambie, byliśmy w Cuzco i ostatnio, dosłownie kilkanaście tygodni temu, w meksykańskiej Choluli. (…) Poza tym, rozmawialiśmy o tych książkach, które się wiążą ze współczesną historią, z połową dwudziestego wieku, z historią Ernesta Che Guevary, Fidela Castro – te bitwy także zostały przez Pana opisane. A tu, w „Grenadzie 1492” jest właściwie sam początek i to początek chyba Ameryki Łacińskiej, prawda?
RW: – Początek Nowego Świata.
IB: – Tak, rok 1492 – w ogóle rok niezwykły.
RW: – To prawda, bardzo niepowtarzalny.
IB:
W dwumiesięczniku literackim "Autograf", noszącym numer 3/2018, ukazał się fragment mojej książki "Grenada 1492". Obok, w tym samym "Autografie" - fragment omówienia wszystkich moich siedmiu książek opublikowanych w serii Historyczne Bitwy (od "Vilcabamby 1572",poprzez "Boliwię 1966-1967", "Cuzco 1536-1537", "Kongo 1965", "Kubę 1958-1959", "Cholulę 1519", po właśnie "Grenadę 1492") pióra Doroty Abramowicz, będący zapowiedzią całej tej publikacji, która ma się pojawić w najbliższych "Migotaniach" - kwartalniku literackim (najpewniej we wrześniu).
Wyszła „Grenada 1492” – zdecydowanie ostatnia moja książka ukazująca się w Bellonie. Od kilku dni jest na rynku. To bardzo interesująca historia, pełna wręcz bajkowych sytuacji: ucieczek, pościgów, zdrad i wiarołomstwa. Książka z naprawdę zamierzchłej przeszłości, pokazująca w jaki sposób rekonkwista płynnie przeszła w konkwistę – w podbój Nowego Świata.
Na etapie korekty autorskiej, na str. 222, bodajże po pierwszym akapicie, chciałem wprowadzić jeszcze jeden przypis, ale oczywiście okazało się to niemożliwe. Oto on:
(x) O stopniu zaufania i zażyłości między Gonzalo de Cordoba a Ferdynandem Aragońskim świadczy m.in. to, że w korespondencji między sobą posługiwali się specjalnym szyfrem, który znany był tylko im obu. Używano w nim ponad 200 specjalnych znaków. Kod miał zabezpieczać poufne wiadomości przed wpadnięciem w ręce wroga. Było to szczególnie istotne w czasie, gdy Gonzalo de Cordoba prowadził późniejsze kampanie włoskie i korespondencja wędrowała na znaczne odległości. System ten jednak został już wypróbowano w okresie oblężenia Grenady.
Szyfr króla i Gonzala został odkodowany dopiero w roku 2017 i brały w tym udział hiszpańskie służby specjalne. Listy pisane za jego pomocą przechowywane są w Muzeum Wojska w Toledo. Ferdynand pisał w nich m.in., że podróż Kolumba na Zachód to dobry i wielce obiecujący pomysł.
Wydawca zrezygnował też z piątej mapki , na której zaznaczona była trasa nocnego desantu, który poprzedził oficjalne otwarcie
Koniec dywagacji, co mogłoby być i dlaczego. Właśnie dostałem ostateczną wersję okładki "Grenady 1492" - mojej kolejnej książki w serii Historyczne Bitwy, która już niebawem ma opublikować Bellona. Tak będzie wyglądać. Klamka zapadła. Teraz w wydawnictwie prace trwają nad ilustracjami i mapkami. Finał coraz bliżej.
Po "Choluli 1519", która wyszła na początku lutego, Bellona szykuje wydanie kolejnej mojej książki z serii Historyczne Bitwy, "Grenadę 1492". Do ukazania się książki musi być już rzeczywiście blisko, bo oto do skonsultowania otrzymałem ilustrację, która ma być wykorzystana na okładce.
Mam nadzieję, że całość nie wypadnie za ciemno. Żałuje też trochę, że górna część ilustracji z Alhambrą nie jest bardziej rozbudowana, bo ilustracyjnie to bardzo wdzięczny motyw. I jeszcze jedno: choć okładkowa scena może kojarzyć się ze spotkaniem Boabdila z Ferdynandem i Izabelą w momencie przekazywania im kluczy do Grenady, nie może to być ta sytuacja, bo miała ona miejsce około trzynastej, blisko południa, tymczasem tu, na okładce, zdecydowanie się zmierzcha.
Ilustrację nałożyłem na zarys makiety całej okładki. I mam pewne wątpliwości, czy Wydawcy na pewno chodziło o taki właśnie efekt? Dlaczego, po opisach konkwisty, tym razem wziąłem się za Grenadę z roku 1492?
Bo kampania przeciwko Maurom była przedtaktem do konkwisty. To w czasie wojny o Grenadę wypracowano strategię, która potem z powodzeniem stosowano w Nowym Świecie. Także wielu uczestników oblężenia Grenady, trafiło na pokłady flotylli Kolumba, który swe porozumienie z katolickimi władcami dotyczące wyprawy do Indii, w 1492 roku podpisał właśnie pod murami Grenady.
Na razie miłego oglądania ilustracji na okładkę, a w przyszłości - satysfakcjonującej lektury!
W najnowszym kwartalniku literackim „Migotania” ukazał się fragment mojej następnej książki „Grenada 1492”, która jeszcze w tym roku ma ukazać się w wydawnictwie Bellona. Będzie to najpewniej moja ostatnia książka w serii Historyczne Bitwy, choć przymierzałem się jeszcze do pisania o Tunisie z roku 1536, czy o kolumbijskiej pięćdziesięcioletniej wojnie o kokainie. Ale – jak się wydaje – już pewnie nic z tego nie będzie; o przyczynach pisałem już poprzednio. Poza tym zamierzam nieco zmienić kurs tego, co piszę. Będą niespodzianki.
Tymczasem Bellona poprosiła mnie o notkę na temat „Grenady 1492” do wydawniczych zapowiedzi. Oto co zaproponowałem:
„Rok 1492 był jednym z najbardziej niezwykłych momentów w dziejach Europy, ba... świata. A w Grenadzie, w Andaluzji, był jeszcze bardziej niesamowity niż gdzie indziej. Rok wspaniały, rok okrutny. Bo oto kończy się trwająca blisko osiem stuleci rekonkwista i Grenada wraz z osławioną Alhambrą - ostatnia ostoja Maurów na półwyspie Iberyjskim, po dziesięcioletniej wojnie i wielotygodniowym oblężeniu, trafia w ręce chrześcijańskich wojsk dowodzonych przez Izabelę i Ferdynanda. Jednocześnie, pod murami wyzwolonego z mauretańskich rąk miasta, przez Katolickich Monarchów zostaje podpisane porozumienie z Krzysztofem Kolumbem, dotyczące jego pierwszej podróży do Indii. Rekonkwista niepostrzeżenie przeistacza się w konkwistę, tak jak wdech przechodzi w wydech. Ale tak naprawdę Europa oddech wstrzymuje. W Kastylii i w Leonie
najnowsze < > najstarsze
